Stuły kapłańskie

Stuła kapłańska – najbardziej znany atrybut kapłana

Stuła kapłańska to chyba najbardziej charakterystyczna część stroju liturgicznego księdza, tuż obok alby i ornatu. Ponieważ to właśnie stuła najbardziej przyciąga wzrok podczas takich sakramentów jak spowiedź święta czy sakrament ślubu. Oczywiście, w zależności od okresu liturgicznego, stuły kapłańskie będą różnić się kolorami. Dlatego jeżeli planujesz zakupić stułę na prezent dla księdza, dobrze jest znać ich znaczenie i symbolikę. Ale zacznijmy od tego, co w DAYENU lubimy najbardziej: oto historia stuły! Dlaczego to takie ważne? Bo przecież, żeby projektować tradycyjne stroje liturgiczne, ornaty czy stuły, musimy poznać je od podszewki. W tym wypadku – cofnąć się aż do samych początków Chrześcijaństwa. Czy Jezus nosił stułę kapłańską? Będziecie zaskoczeni!

Stuła – historia i znaczenie

Co ciekawe, początki stuły wcale nie są związane z księżmi, duchownymi, ani nawet z mężczyznami. Stuła była szerokim szalem i podobnie jak apaszka czy ponczo służyła kobietom za zdobne okrycie w Imperium Rzymskim. Prawdopodobnie, tym terminem określano jednak nie damską część garderoby, którą nagle Chrześcijanie zaczęli przywdziewać, ale talit. Skąd żydowski talit, albo tałes, wśród Chrześcijan? Przede wszystkim musimy pamiętać, że pierwsi Apostołowie i duchowni głoszący Ewangelię byli właśnie Żydami. Wiemy, że nie tylko Apostołowie, ale także Jezus używali zgodnie z nakazem biblijnym specjalnego szala, tałesu. Co więcej, wiemy przecież z Ewangelii, że jedna z kobiet idąca za Jezusem została uzdrowiona po tym, jak dotknęła się frędzli z jego płaszcza. Prawdopodobnie ten płaszcz zakończony frędzelkami to właśnie żydowski talit. A więc ta dziwna część żydowskiej garderoby, którą Rzymianie zaczęli później nazywać stułą kapłańską.

Stuły kapłańskie haftowane

Czy tak, od żydowskiego tałesu, narodziły się znane nam stuły kapłańskie haftowane w krzyże i piękne wzory? Być może. Nie od razu jednak stuły były ozdabiane. Na pewno nie w krzyże, bo ten znak stał się symbolem religii chrześcijańskiej dopiero po V wieku. Natomiast wiemy, że w Średniowieczu stuły oraz ornaty zyskały nową jakość dzięki haftom. Z pewnością ta misterna praca, głównie mniszek zamkniętych w klasztorach, dodawała im szyku. Aczkolwiek, haftowane wzory miały też o wiele szersze znaczenie i towarzyszyła im bogata symbolika.

Stuła kapłańska – symbolika

Przede wszystkim, wraz z nastaniem Średniowiecza stuła całkowicie przestała wyglądać jak skromny żydowski tałes z niebieskimi paskami. Stuła kapłańska – symbolika której ograniczona była tylko przez wyobraźnie mniszek i hafciarek – stała się prawdziwym dziełem sztuki. Znaczenie w stule miało wszystko: krój, kolor oraz barwne motywy. Od tych ewangelicznych, wzorem Biblii Pauperum, gdzie prezentowane postaci biblijne i całe sceny Ewangelii, po świętych. Co jeszcze nosiła na sobie stuła kapłańska – symbolika obejmowała też zwierzęta i rośliny. Na przykład pszczoły, które jak wszystko w Średniowieczu, miało swoje znaczenie. Oczywiście z czasem symbolika stuły kapłańskiej przestała być czytelna.

Szata liturgiczna ze stułą

Dlatego po Soborze Watykańskim II uznano, że szata liturgiczna ze stułą powinna być ograniczona do podstawowych kolorów liturgicznych. Na przykład szata liturgiczna ze stułą zieloną lub odpowiednio, szata i stuła czerwona czy ornat fioletowy i stuła fioletowa. Ostatnio, popularne stały się szaty i stuły kapłańskie w kolorze bieli i złota, ponieważ złoto rozumie się jako kolor uniwersalny. Natomiast biała szata, ma się rozumieć, jest tańsza niż złota. Akcesoria liturgiczne w tym kolorze są więc odpowiednie na każdy okres roku kościelnego. Ale równie praktyczna jest stuła zielona, na najdłuższy zwykły okres liturgiczny, a także stuła fioletowa. Ta ostatnia, stuła fioletowa znaczenie ma duże szersze.

Stuła fioletowa znaczenie

Stuła fioletowa znaczenie ma nieco szersze niż inne stuły kapłańskie. Ponieważ stuła fioletowa prócz Wielkiego Postu i Adwentu jest także wykorzystywana podczas innych mszy i nabożeństw, na przykład podczas pogrzebu. Stuła fioletowa znaczenie ma także w konfesjonale podczas Sakramentu Spowiedzi, ponieważ fiolet to kolor pokuty. Dlatego stuła fioletowa często rozumiana jest jako stuła do spowiedzi. Dodatkowo, część osób rozróżnia różne odcienie fioletu ze względu na okres liturgiczny i uważa, że inna powinna szata liturgiczna ze stułą w czasie Wielkiego Postu, a inna na Adwent. Fioletowa stuła na Adwent może być bardziej jasna, wpadająca lekko w róż, ponieważ jest to czas radosnego oczekiwania. Stąd zresztą różowe ornaty i różowe stuły podczas Niedzieli Gaudete i równolegle Niedzieli Laetare w czasie Wielkiego Postu. Chociaż wielu księży uważa, że różowe ornaty to po prostu czerwone ornaty, które zostały wyprane w pralce.

Stuły kapłańskie czy stuły diakońskie

Dalej, warto wziąć pod uwagę wybierając stuły, czy mają to być stuły kapłańskie czy stuły diakońskie. Stuły diakońskie różnią się tym, że przepasują cały bok diakona, dokładnie jak szarfa Miss Polonia. Zazwyczaj też stuły diakońskie używane są krócej, mniej więcej przez rok aż do czasu święceń kapłańskich i prymicji. Wtedy to młodzi księża zamiast stuły diakońskie zaczynają nakładać na siebie stuły kapłańskie. Oczywiście, sytuacja ta nie dotyczy diakonów stałych, którzy póki co diakonami zostają do końca swoje życia. Używają oni cały czas wtedy stuły odpowiedniej dla diakona. Dlatego na pytanie stuły kapłańskie czy stuły diakońskie nie można odpowiedzieć jednoznacznie, zależy to sytuacji danego kapłana.

Stuła kapłańska dwustronna

Wybierając prezent na prymicje dla księdza albo też upominek z okazji rocznicy kapłaństwa, warto zadbać, by była to stuła kapłańska dwustronna. Dlatego, że stuła kapłańska dwustronna jest bardziej uniwersalna. Takie też stuły kapłańskie jako producent oferujemy w naszym sklepie z dewocjonaliami. Dwustronna stuła DAYENU, czy to stuła zielona czy stuła fioletowa, jest z jednej strony pokryta wzorem, a z drugiej strony jest gładka. Zależnie więc od okazji prezbiter może wybrać stułę, która jest bardziej wyrazista i przeznaczona na szczególne okazje, lub tę stronę bardziej subtelną. Taka dyskretna stuła może być wykorzystywana na przykład podczas pogrzebu lub sakramentu pokuty, jako stuła do spowiedzi.

Stuła z własnym nadrukiem

Personalizowana stuła z własnym nadrukiem to idealna propozycja na prezent dla księdza. Na przykład prezent okazji święceń kapłańskich czy rocznicy. Również często, taki prezent robią sobie sami księża, zwłaszcza jeśli potrzebna im jest stuła do zadań specjalnych. Ostatnio robiliśmy w DAYENU stułę dla kapelana, który pracuje w szpitalu. Zamówiona przez niego stuła z własnym nadrukiem zawierała ogromnego miedzianego węża. Robiliśmy też stuły rocznicowe dla całego rocznika seminarium, a także stuły rzymskie i stuły z łacińskimi inskrypcjami. Młodzi księża są też bardziej świadomi znaczenia szat liturgicznych i raczej nie sięgają po stuły kapłańskie haftowane w winogrona i kłosy, które są zwykłą tautologią. Jeśli jest Ci potrzebna oryginalna stuła kapłańska z wyjątkowym wzorem i personalizowanym motywem, stuła z własnym nadrukiem to doskonały wybór. A jak wiadomo, stuła stanowi komplet razem z ornatami liturgicznymi, które również znajdziesz w sklepie Dayenu.